Bị “giật họ/hụi”, “bể họ/hụi” thì cần làm gì?

I. Giới thiệu

“Giật hụi”, “bể hụi” là các kịch bản gây thất thoát tiền mặt diễn ra rất thường xuyên. Mục tiêu của bài viết: giúp bạn nhận diện tình huống, chọn cách xử lý phù hợp (ưu tiên dân sự), đồng thời cân nhắc tố giác tội phạm khi có dấu hiệu hình sự.
Khung pháp lý cần nắm: Điều 471 (quy định về họ, hụi, biêu, phường) BLDS 2015, Nghị định 19/2019/NĐ-CP (quy định về họ/hụi/biêu/phường, nghĩa vụ chủ hụi & thành viên), Điều 174 (lừa đảo chiếm đoạt tài sản) và Điều 175 (lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản) BLHS 2015, cùng lãi chậm trả theo Điều 357, khoản 2 Điều 468 BLDS 2015.

II. Các trường hợp vụ án thường gặp

Thực tế, họ/hụi/huê có nhiều biến thể theo từng địa phương và Nghị định 19/2019/NĐ-CP chỉ đóng vai trò khung pháp lý chung. Vì vậy, bài viết không đi sâu vào khái niệm hay cách thức của từng biến thể địa phương. Thay vào đó, Sallo đi thẳng vào các tình huống thực tế thường gặp, cách nhận diện đúng tranh chấp, cách giải quyết hiệu quả.
Các tình huống dưới đây đều rút ra từ bản án/quyết định công khai. Để bảo mật và tránh ảnh hưởng đến những người trong vụ án, bài dùng ký hiệu: A (hụi viên), B (chủ hụi), C, D, E (hụi viên khác). Có hai nhóm phổ biến và một nhóm phụ (hình sự).

Trường hợp 1 — Giật họ/hụi: B kiện C (chủ hụi kiện hụi viên)

Hành vi điển hình: Một hụi viên hốt sớm rồi không góp các kỳ sau (hụi chết/hụi sống), hoặc góp nhỏ giọt kéo dài, thậm chí lẩn tránh.

Vụ án 1 — “Hốt sớm rồi ngưng góp, chủ hụi đòi nợ gốc” (B kiện C)

Tham chiếu: Bản án số 33/2024/DS-ST, 29/03/2024.
Tóm tắt: C hốt kỳ đầu, góp vài kỳ rồi dừng; B phải “choàng” nhiều lần. B kiện đòi 228.000.000đ.
Hướng xử lý: Dân sự: buộc C trả phần B đã choàng + lãi chậm trả (Điều 357, 468 BLDS).
Kết quả: Chấp nhận yêu cầu; buộc C liên đới cùng chồng trả 228.000.000đ + lãi theo BLDS.
Lưu ý: Khi nợ phát sinh phục vụ sinh hoạt chung, tòa có thể xác định vợ/chồng liên đới (căn cứ Luật HNGĐ).

Vụ án 2 — “Hốt xong không góp, chứng minh bằng biên nhận & sổ hụi” (B kiện C)

Tham chiếu: Bản án số 16/2024/DS-ST, ngày 11/03/2024.
Tóm tắt: C hốt kỳ đầu, góp 11 kỳ thì dừng; B choàng 09 kỳ (45 triệu).
Hướng xử lý: Dân sự: Ban đầu đòi C và vợ C hoàn trả số tiền 45.000.000đ đã choàng. Nhưng sau này sau rút phần liên đới, chỉ còn đòi C.
Kết quả: Chấp nhận; buộc C trả 45.000.000đ + lãi chậm trả; đình chỉ phần yêu cầu liên đới.
Lưu ý: Có tính nhân văn theo trường hợp thực tế, không yêu cầu người khác liên đới khi xác định tiền lấy về không vì mục đích chung.

Vụ án 3 — “Choàng nhiều kỳ, đòi hoàn trả”

Tham chiếu: Bản án 19/2024/DS-ST, ngày 20/03/2024.
Tóm tắt: C hốt 2 lần rồi dừng; B (chủ hụi/đầu thảo) đã choàng 4 kỳ. Khi khởi kiện, B yêu cầu hoàn trả đủ 4 kỳ, nhưng rút bớt 2 kỳ vì không đủ chứng cứ; chỉ giữ yêu cầu 2 kỳ có chứng minh (tổng 12.000.000đ).
Hướng xử lý: Dân sự: đòi tiền đã choàng + lãi chậm trả (nếu có yêu cầu).
Kết quả: Chấp nhận; buộc C trả 12.000.000đ + lãi chậm trả.
Lưu ý: Giá trị nhỏ vẫn được xử. Giao dịch bằng lời nói vẫn có giá trị pháp lý (Điều 119 BLDS); tuy vậy chỉ phần nào chứng minh được mới được chấp nhận.

Trường hợp 2 — Vỡ họ/Bể Hụi: A kiện B (hụi viên kiện chủ hụi)

Hành vi điển hình: B không còn khả năng giao phần đúng hạn cho người đến lượt và những người chờ đết lượt khác – người chưa được hốt hụi. Dây hụi đứt ở cấp độ hệ thống, bể hụi.

Vụ án 4 — “Bể hụi, đòi lại tiền hụi sống + lãi; vợ chồng chủ hụi liên đới” (A kiện B)

Tham chiếu: Bản án số 05/2024/DS-ST, ngày 21/02/2024.
Tóm tắt: B tuyên bố bể; A đã đóng 80.550.000đ (2 dây).
Hướng xử lý: Dân sự: buộc B (và chồng) liên đới trả gốc + lãi chậm trả (BLDS; NĐ 19/2019 về nghĩa vụ chủ hụi).
Kết quả: Chấp nhận; buộc trả 84.717.390đ (gồm lãi) + tiếp tục chịu lãi chậm thi hành.

Vụ án 5 — “Giữ nguyên án sơ thẩm: chủ hụi phải liên đới” (A kiện B)

Tham chiếu: Bản án số 69/2024/DS-PT, ngày 19/03/2024.
Tóm tắt: A đòi 57.500.000đ; B cho rằng đã “bàn giao” cho con.
Hướng xử lý: Dân sự: chứng cứ thu–chi thể hiện B vẫn thu/chi.
Kết quả: Bác kháng cáo của B, giữ án sơ thẩm; buộc B (và chồng) liên đới trả 57.500.000đ + lãi chậm trả.

Lưu ý chung nhóm 2:

Luôn yêu cầu lãi;
thiếu chứng cứ → chỉ yêu cầu được phần chứng minh được.
Đối với bể họ hụi thì mang tính hệ thống nên thường khởi kiện là toàn bộ những người chưa được lĩnh họ/ hụi.

Trường hợp 3 — Có yếu tố hình sự

Vụ án 7 — B làm chủ hụi, mạo danh hụi viên để hốt hụi (Điều 174 BLHS)

Tham chiếu: Bản án số 97/2025/HS-PT, ngày 18/08/2025.
Tóm tắt: B mạo danh hụi viên hốt, lập “chân khống”, bán chân khống, đình hụi nhưng vẫn thu “hụi sống”. Tổng chiếm đoạt 2.470.970.000đ; có khoản lẻ 6.000.000đ (4 kỳ hụi sống) vẫn được tính trong tổng hành vi của dây (≈130,5 triệu).
Kết quả: Tuyên B phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; không buộc chồng liên đới (không có căn cứ đồng phạm/hưởng lợi); buộc hoàn trả cho từng bị hại.
Lưu ý: Dù là án hình sự, tòa vẫn giải quyết phần dân sự trong vụ án hình sự (buộc hoàn trả, tính lãi chậm thi hành theo BLDS). Không cần yếu tố bỏ trốn.

Vụ 8 — B làm chủ hụi, mạo danh hụi viên để hốt nhiều “chân” (Điều 174 BLHS)

Tham chiếu: Bản án số 59/2024/HS-PT, ngày 28/06/2024.
Tóm tắt: B vận hành 08 dây (1–2 triệu/kỳ), mạo danh hốt ở nhiều dây, bán chân khống, dùng tiền choàng & tiêu xài; sau cùng tuyên đình hụi. Tổng chiếm đoạt 526.285.000đ.
Kết quả: Tuyên “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; buộc hoàn trả theo từng khoản. Làm rõ: khoản không gắn hành vi chiếm đoạt → khởi kiện dân sự riêng; phần dân sự trong án hình sự thi hành theo Luật THADS.
Lưu ý: Tòa chỉ buộc bồi thường các khoản được chứng minh là do hành vi phạm tội. Phần còn lại (chậm góp, chậm giao phần, thiếu gian dối) → đường dân sự.

III. Những điểm cần lưu ý

1. Huê hụi là quan hệ dân sự, ưu tiên thỏa thuận của các bên

Nghị định 19/2019/NĐ-CP chỉ là “khung vận hành mặc định” (các quyền, nghĩa vụ, cách mở – khui – nộp thay…) và thường kèm câu “trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.
Huê hụi là quan hệ thỏa thuận dân sự: cái gì đã thỏa thuận hợp pháp thì ưu tiên áp dụng trước; không thỏa thuận hoặc không chứng minh được thì quay về Nghị định 19 làm chuẩn

2. Kiện đúng chủ thể?

D không góp → B (chủ hụi) có nghĩa vụ điều hành & “choàng” để bảo toàn dây. Nếu D không thực hiện, dây coi như bể, lúc này C kiện B (không kiện thẳng D), còn B tự kiện D đòi phần đã choàng.
Ngoại lệ C kiện D chỉ có khi C chứng minh được nghĩa vụ trực tiếp C↔D (ví dụ C đóng thay theo thỏa thuận/ủy quyền rõ ràng).

3. Chiếm dụng vốn (lấy tiền hụi để đầu tư/chi dùng rồi trả nhỏ giọt)

Dân sự: luôn yêu cầu lãi chậm trả (Điều 357, 468 BLDS).
Hình sự: nếu có gian dối ngay từ đầu (mạo danh, kê khống…) → cân nhắc Điều 174; nếu nhận hợp pháp rồi cố tình không trả dù có điều kiện → cân nhắc Điều 175.

4. Chứng cứ là tối quan trọng

Được chấp nhận cả khi không có sổ hụi: mạch chat (đủ đầu–đuôi), sao kê chuyển khoản/ủy nhiệm chi, nhân chứng thu–chi, bảng kỳ–khoản, giấy nhận tiền…
Giao dịch bằng lời nói vẫn có giá trị (Điều 119 BLDS); nhưng chỉ phần chứng minh được mới được chấp nhận.

IV. Cách thức xử lý

1. Xác định trường hợp tranh chấp

Giật hụi (B kiện C), Bể hụi (A kiện B), khởi kiện đúng người đúng yêu cầu hay có thêm yếu tố hình sự

2. Chuẩn hóa chứng cứ

Lưu & in mạch chat đầy đủ, sao kê, bảng kỳ–khoản, biên bản khui (nếu có), nhân chứng.

3. Luôn chọn phương án chắc tay: Khởi kiện dân sự trước
Đây là con đường chắc tay nhất để đòi gốc + lãi. Tránh mất thời gian vì chờ hình sự; nếu tình tiết rõ ràng, khả năng có bản án có lợi là rất cao.

4. Có dấu hiệu chiếm đoạt thì kích hoạt hình sự song song

Song song với vụ dân sự, khi có dấu hiệu chiếm đoạt thì tố giác tội phạm theo Điều 174/175 BLHS để yêu cầu xử lý hình sự. Không cần chờ kết quả hình sự rồi mới kiện dân sự: thực tế có nhiều trường hợp cơ quan điều tra không khởi tố và hướng sang dân sự—lúc đó ta đã khởi kiện sẵn. Ngược lại, nếu được khởi tố, chỉ cần thông báo Tòa, để Tòa có thể tạm đình chỉ vụ dân sự chờ kết quả vụ án hình sự.

5. Có kế hoạch giải quyết cụ thể
Chúng ta thường bận tâm, còn vương nỗi lo khi vấn đề chưa được tháo gỡ, dễ rơi vào cảm giác vô định. Nhưng khi đã có một phương án, một lộ trình, nỗi lo sẽ nhẹ đi. Giả sử:

Chúng ta tự cho bản thân là trong vòng 01 tháng, chủ động liên hệ tử tế với bên có nghĩa vụ: nêu rõ số tiền phải trả và thời hạn trả.
Nếu không liên hệ được, hoặc liên hệ được nhưng trây lì, hứa hẹn mãi mà không đạt thỏa thuận hợp lý, thì khởi kiện.
Nếu có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản, thì tố giác để xử lý hình sự.

Khi kế hoạch đã được vạch ra, mỗi lần nhắc đến câu chuyện này, bạn sẽ không còn chông chênh hay hoang mang vô định nữa vì ta biết mình đang đứng ở đâu và sẽ làm gì tiếp theo.

V. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Chỉ có Zalo và chuyển khoản, thiếu sổ hụi, tòa có chấp nhận?
Có, nếu mạch chat đủ ngữ cảnh và sao kê trùng khớp. Có thể đề nghị tòa thu thập thêm từ ngân hàng/nhà mạng/nền tảng; khi cần, giám định chữ ký/CCCD.

2. “Choàng” có đòi lãi không?
Có thể. Nếu có thỏa thuận thì áp theo thỏa thuận; không có thì đề nghị lãi chậm trả theo Điều 357 và khoản 2 Điều 468 BLDS.

3. Tài sản vợ chồng chủ hụi có bị liên đới?
Tùy chứng cứ về lợi ích chung gia đình và ai thu–chi. Có vụ Tòa buộc vợ chồng liên đới, có vụ không. Đừng khẳng định cứng khi thiếu dữ kiện—hãy chứng minh mục đích chung.

4. Khi nào nên xin biện pháp khẩn cấp tạm thời (BPKCTT)?
Khi thấy dấu hiệu tẩu tán (rao bán nhà/đặt cọc/chuyển dịch xe). Xin tương xứng với số tiền đòi, chuẩn bị ký quỹ, và nộp kèm chứng cứ nguy cơ.

5. Giá trị chiếm đoạt bao nhiêu thì xử lý hình sự?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 174 hay 175 BLHS 2015 thì nếu có đầy đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì giá trị chỉ cần trên 2 triệu đồng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Vui lòng để lại thông tin - để Sallo xem nhanh hồ sơ huê hụi & tư vấn bước tiếp theo

Hotline/Zalo: 0876 763 763
Email: admin@sallo.vn
Địa chỉ:Tầng 5, Tòa nhà TTM Building, số 309 Bạch Đằng, Phường Gia Định, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam

Sallo – Trút gánh lo, nhẹ gánh sống!

Mẫu Đơn Khởi Kiện – Mẫu số 23-DS